Mimarinin değişim süreci içinde, bu gelişim ve değişimden en çok etkilenen öğelerden biri de yapıların çatı ve cephe kaplama malzemeleri olmuştur. Bu çalışmada çatı ve cephe kaplamada kullanılan metal sandviç panellerin özellikleri araştırılarak; çatı, cephe ve soğuk depo duvarlarında metal sandviç panel kullanılmış olan örnek bir yapı üzerinde, bu panellerin uygulama aşamaları ve uygulama sırasında dikkat edilmesi gereken noktalar açıklanmıştır. Metal sandviç panellerde malzemeden, üretimden ve uygulamadan kaynaklanan birtakım hatalarla ve sorunlarla karşılaşmak mümkündür. Çalışmanın devamında; çatı, duvar ve soğuk hava deposu yalıtımında metal sandviç panel kullanılan bir alışveriş merkezinde karşılaşılan uygulama hataları aktarılmış ve elde edilen sonuçlar doğrultusunda çatı ve cephe kaplama malzemesi olarak metal sandviç panellerin bir değerlendirmesi yapılmıştır. Bu çalışmanın amacı, ülkemizde çatı ve cephe kaplama malzemesi olarak kullanılan metal sandviç panellere ait mevcut uygulamalar hakkında bilgi vermek ve uygulama sırasında görülen hatalara ilişkin değerlendirmeler yapmaktır. Hızla gelişen teknoloji, günümüzde inşaat sektöründe de etkisini göstermekte; her geçen gün daha modern, daha çabuk ve montajı daha kolay yapım teknikleri ve yapı malzemeleri geliştirilmektedir. Bu modern yapı malzemelerinden biri de dünya inşaat sektöründe geçtiğimiz son 40 yıl içinde yer alan metal sandviç panellerdir. Avrupa ve dünyanın diğer pek çok ülkesinde 1960’lı yılların başından itibaren üretilmeye başlanan metal sandviç panellerin ülkemizde üretilmeye ve uygulanmaya başlaması, yaklaşık 20 yıllık bir geçmişe sahiptir. İngiltere başta olmak üzere çeşitli Avrupa ülkelerinde ticari ve çağdaş mimari gelişmelerde büyük rol oynayan metal sandviç paneller yoğunaraştırma ve geliştirme çalışmalarıyla günümüzde kullanıma en uygun hale getirilmişlerdir. Bugün Türkiye’de pek çok firma metal sandviç panel üretmekte ve uygulamaktadır. Metal sandviç panel seçiminde; depolama, montaj kolaylığı, metal özellikleri, renk ve kaplama özellikleri, yük taşıma özellikleri, ısı, su, ses, nem geçirmezlik, yangın korunumu ve korozyon gibi yapı fiziği özellikleri ileistenilen konstrüksiyona uygun detay çözümleri sağlanıp sağlanmadığı gibi faktörler dikkate alınarak malzeme seçimine gidilmelidir. METAL SANDVİÇ PANELLERİN ÖZELLİKLERİ VE YAPIDA KULLANIMALANLARI. Metal sandviç paneller, 2 metal levha arasında çeşitli kalınlık ve yoğunlukta ısı yalıtım malzemesi doldurularak elde edilmektedir. Bu metal levhaların yapımında kalınlığı 0,5 – 0,7 mm arasında değişen alüminyum veya galvanize sac levhalar kullanılmaktadır. Kullanılan ısı yalıtım malzemesi ise genellikle poliüretan ve cam yünü olmaktadır. Üretim aşamasında; bir uçtan üretim hattına giren metal levhalar şekillendirilerek, panelin alt ve üst yüzeyini oluşturan forma sokulmaktadırlar. Daha sonra metal levhalar arasına yalıtım malzemesi doldurulmakta, yalıtım malzemesi ve metal levhalar kompozit bir panel oluşturmaktadırlar. Paneller istenen boy ve sayıda kesilerek sevke hazır hale getirilmektedirler. Metal sandviç paneller özel fırın boyaları ile istenilen her renge boyanabilmektedir. Panellerin nakliye ve montajda korunması için dış yüzeylerine koruyucu polietilenfolyo uygulanabilmektedir. Metal sandviç panelleri ısı yalıtım malzemesine ve yüzey kaplama malzemesine göre 2 grupta sınıflandırmak mümkündür. Isı yalıtım malzemesine göre: Mineral yün izolasyonlu metal sandviç paneller: Galvanize sac veya alüminyum dış kabuk arasında yoğunluğu 100 – 110 kg/m3 arasında değişen taşyünü ve yoğunluğu 60- 70 kg/m3 arasında değişen cam yünü izolasyon tabakası kullanılan panellerdir. Mineral yün dolgu panelin içine bir birine göre şaşırtılmış eklerle yerleştirilmektedir. Taşyünü dolgulu paneller diğer kompozitpanellere kıyasla daha ağır olduklarından, nakliye ve şantiyede rahat taşınmaları için tavsiye edilen maksimum boylar;50 mm kalınlıktaki paneller için 6 metre, 80 mm. için 5 metre ve 100 mmkalınlıktaki paneller için ise 4 metredir. Panellerin yapımında kullanılan yalıtım malzemelerinin DIN4102’ye göre A sınıfı yanmaz malzeme olması ve DIN 4109’a uygun ses yalıtımı sağlaması gerekmektedir. Poliüretan izolasyonlu metal sandviç paneller: Şekillendirilmiş iki metal levha arasına yoğunluğu 38 - 42 kg/m3 arasında değişen poliüretan sert köpük malzeme enjekte edilmesiyle gerçekleştirilen panellerdir. Poliüretan 0,035 W/mK ısı iletkenlik katsayısı değerine sahiptir. 4 cm poliüretan köpük; 4,5 cm polistren köpük, 4,5 cm mineral lifli yalıtım malzemeleri, 30 cm gazbeton, 50 cm tuğla duvar ve 240 cm betonarme duvar ile eşit ısı geçirgenlik katsayısına (U değeri) sahiptir. Bu nedenle panel kalınlıklarının diğer dış kabuk malzemelerine göre daha ince kullanılabilmesi mümkündür. Uygulandığı bölge şartları dikkate alınarak, 3,5 – 10 cm arasında değişen kalınlıklarda kullanılabilmektedirler. Yüzey kaplama malzemesine göre: B.1. Gofrajlı veya düz alüminyumlu: Panel yapımında kullanılacak alüminyum malzemelerin, DIN1725 ve TSE 412 standartlarına uygun olması gerekmektedir. Kullanılan alt ve üst yüzey malzemesinin tipine göre 0,4 – 0,7 mm arasındaki kalınlıklarda değişen ve isteğe bağlı olarak gofrajlı yani; trapez, tırtıl, fugalı veya düz desende profillendirilen panellerdir. B.2. Galvanizli sac : Bu tür panellerin de DIN 1725 ve TSE 412 standartlarına uygun olmasıgerekmektedir. Bu paneller; dış hava koşullarına dayanım sağlamaları ve uzun ömürlü olmaları için polyester, food grade polyester, plastisol veya PVdF adı verilen özel boyalarla boyanmaktadırlar. B.3. Karma (panelin bir yüzeyi boyalı galvanizli sac, diğer yüzeyi alüminyum): Metal sandviç paneller, her iki tarafı alüminyum veya galvanizli sac, ya da bir tarafı alüminyum, diğer tarafı galvanizli sac olarak üretilebilmektedirler. B.4. Membran örtülü (panelin bir yüzeyi alüminyum, diğer yüzeyi özel PVC membranlı): Biryüzeyi metal, diğer yüzeyi membran kaplama olarak üretilen panellerdir. Genellikle teras çatı uygulamalarında kullanılan panel türüdür. 10 Ekim 2010 ALINTI